ĐẶC TRỊ BỆNH PHÂN TRẮNG TRÊM TÔM

Bệnh phân trắng là loại bệnh phổ biến trong tôm nuôi thường bắt đầu gặp từ thời điểm tôm nuôi được 50 ngày trở đi. Bệnh phân trắng khó trị dứt điểm và hiện nay vẫn chưa có một biện pháp cụ thể hữu hiệu nào điều trị hội chứng này. Đã có những trường hợp người dân trị khỏi bệnh của ao này nhưng khi áp dụng biện pháp đó sang ao khác lại không hiệu quả. Nguyên nhân của việc này là do có nhiều tác nhân có thể gây bệnh phân trắng. Ban đầu, có thể chỉ một nhân tố cụ thể gây bệnh trước, sau đó các nhân tố khác có cơ hội tấn công tiếp khi tôm đã bị suy yếu khả năng kháng thể. Do nguyên nhân gây bệnh đôi khi không phải chỉ do một tác nhân nên việc trị bệnh chỉ thực sự đem lại hiệu quả nếu chúng ta xác định đúng tác nhân gây bệnh.

Về cơ chế gây bệnh, các tác nhân gây bệnh tấn công hệ thống gan tụy và đường ruột làm tổn thương  và làm giảm chức năng hoạt động của các cơ quan này dẫn đến tôm không hấp thụ được thức ăn, kèm theo đó lại bị tấn công bởi các tác nhân cơ hội khác khiến tôm chết. Quan sát hệ thống gan tụy trên tôm bệnh thấy rằng các tế bào epithelial trong ống gan tụy bị bong tróc sau đó tập trung lại tại phần nối giữa gan tụy, dạ dày và ruột giữa trước khi bị đẩy ra ngoài. Phân tích phân tôm thấy rằng thành phần chủ yếu là lipid, một số cấu trúc của hệ thống gan tụy và đường ruột và thường thấy có cả ấu trùng cũng như xác của Vermiform, một loại ký sinh trùng được xác là một trong những tác nhân gây ra bệnh phân trắng (được cho là nhìn giống một loài Gregarines) (Sriurairatana S, et al. 2014). Ngoài ra, có sự hiện diện nồng độ cao các nhóm vi khuẩn trong hệ thống gan tụy, đường ruột và phân tôm thuộc các nhóm Vibrio parahaemolyticus, Vibrio fluvialis, Vibrio alginolyticus,  Vibrio mimicus, Vibrio vulnificus, Vibrio cholera và Vibrio damselae (Limsuwan, 2010). Năm  2010, một báo cáo từ nghiên cứu nguyên nhân bệnh phân trắng của nhóm Ha và cộng sự  phát hiện vi bào tử trùng Microsporidian Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) là tác nhân gây lên bệnh phân trắng.

 Triệu chứng của ao tôm bị bệnh phân trắng

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh thường xuất hiện tại các ao nuôi có những đặc điểm sau: (Arief Taslihan, 2015)

–         Hiện nay có nguyên nhân rất phố biến nhưng ít ai để ý đó là do ký sinh trùng.

• Tảo tàn trước đó, nồng độ NH3 cao

–          Xuất hiện tảo lam

–          Nồng độ các chất hữu cơ cao > 100 ppm

–          Nồng độ Vibrio cao > 1 x 102 CFU/ml

–          Độ kiềm < 80 ppm và > 200 ppm

–          Nồng độ oxy < 3 ppm trong thời gian dài

–          Nhiệt độ > 32⁰C.

Các nhóm tác nhân gây bệnh (theo Soraphat Panakorn)

–          Nhóm Vibrio

–          Nhóm độc tố gây tổn thương hệ thống gan tụy và đường ruột gồm:

+ Độc tố bởi các loại khí độc: NH3, H2S

+ Độc tố bởi nấm từ thức ăn: Thức ăn trong mùa mưa, điều kiện bảo quản không tốt khiến độ ẩm cao và sản sinh ra các loại nấm mốc tiết độc tố

+ Độc tố bởi tảo độc (Cyanobacteria)

+ Microsporidian Enterocytozoon hepatopenaei (EHP)

+ Các cấu trúc của nhóm tảo Silica diatom: do có lớp vỏ cứng sắc nhọn khi chết khiến hệ tiêu hóa bị tổn thương.

+ Ký sinh trùng Gregarine )

Có thể một trong các nhân tố trên gây tổn thương hệ thống gan tụy trước, sau đó các tác nhân khác tấn công tiếp theo khiến tôm nhiễm bệnh

 Cá giải pháp phòng ngừa và điều trị

• Điều trị
• ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP BỊ PHÂN TRẮNG DO VI KHUẨN VÀ NẤM GÂY RA.

• Cho ăn khoảng 40 -60% lượng thức ăn và trộn 10g sản phẩm PROSEF cho ăn ngày 2 cữ liên tục trong 3-5 ngày. Cữ còn lại dùng sản phẩm B-PRO VÀ MAXTA-1 cho ăn để hỗ trợ ruột và gan cho tôm. Đến ngày thứ 2 trộn thêm sản phẩm FIRMAC chung với PROSEF nhằm hỗ trợ cho tôm tái tạo lại tế bào niêm mạc, mao mạch thành ruột giúp tốm phục hồi nhành khi bị tổn thương.

• Đến ngày thứ 3-5 khi thấy phân thải ra nhiều bắt đầu tiến hành cho diệt khuẩn nước bàng KILL VIO 1 HOẶC DUCK để tiêu diệt vi khuẩn bên ngoài nhằm đánh trong diệt ngoài làm diệt sạch vi khuẩn ở trong ruột và ngoài nước tránh tái lại.

• Sau khi đánh diệt khuẩn 1 ngày chúng ta phải cấy vi sinh xử lý đáy CLEAN UP và vi sinh xử lý nước BIOPOND để dọn sạch môi trường nước và dưới đáy ao làm cho tầng nước thông thoáng giúp tôm hô hấp tốt.

ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP BỊ PHÂN TRẮNG DO KÝ SINH TRÙNG GÂY RA.

Cho ăn khoảng 40 -60% lượng thức ăn và trộn 8ml sản phẩm KILLPARA cho ăn ngày 2 cữ liên tục trong 2-4 ngày. Cữ còn lại dùng sản phẩm B-PRO VÀ MAXTA-1 cho ăn để hỗ trợ ruột và gan cho tôm. Đến ngày thứ 2 trộn thêm sản phẩm FIRMAC nhằm hỗ trợ cho tôm tái tạo lại tế bào niêm mạc, mao mạch thành ruột giúp tốm phục hồi nhành khi bị tổn thương.

Đến ngày thứ 3-5 khi thấy phân thải ra nhiều bắt đầu tiến hành cho diệt khuẩn nước bàng KILL VIO 1 HOẶC DUCK để tiêu diệt vi khuẩn bên ngoài nhằm đánh trong diệt ngoài làm diệt sạch vi khuẩn ở trong ruột và ngoài nước tránh tái lại.

Sau khi đánh diệt khuẩn 1 ngày chúng ta phải cấy vi sinh xử lý đáy CLEAN UP và vi sinh xử lý nước BIOPOND để dọn sạch môi trường nước và dưới đáy ao làm cho tầng nước thông thoáng giúp tôm hô hấp tốt.

NÊN SỬ DỤNG SUPPER STRONG VÀ STOPTOXIN NHẰM HỖ TRỢ CHO TÔM KHỎE HẤP THỤ THUỐC TỐT HƠN VÀ TĂNG ĐƯỢC SỨC ĐỂ KHÁNG TRONG QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRỊ BỆNH PHÂN TRẮNG NÀY.

–          Chạy quạt tăng cường oxy  nhiều nhất có thể

–          Thay nước  sạch đã xử lý 30-50% (Chú ý thay chậm để không làm tôm sốc)

–         Sử dụng vi sinh với liều cao gấp 3 lần so với liều bình thường xử lý nước và đáy ao

–          Thực hiện đồng bộ các giải pháp trên trong vòng 5 ngày liên tục

• Phòng ngừa

–          Kiểm soát Vibrio trong ao bằng cách luôn duy trì nồng độ thấp các chất hữu cơ, là nguồn dinh dưỡng cho Vibrio phát triển như: Quản lý lượng thức ăn ăn đúng nhu cầu và theo nhiệt độ nước, xi phông loại bỏ chất thải, duy trì mật độ tảo, sử dụng vi sinh phân hủy các chất hữu cơ đáy ao và nước. Cho ăn trộn 5ml sản phẩm KILLPARA cho ăn ngày 2 cữ liên tục trong 2 ngày. Cữ còn lại dùng sản phẩm B-PRO VÀ MAXTA-1 cho ăn để hỗ trợ ruột và gan cho tôm. Trộn thêm sản phẩm FIRMAC nhằm hỗ trợ cho tôm tái tạo lại tế bào niêm mạc, mao mạch thành ruột giúp tốm phục hồi nhành khi bị tổn thương.

Cho ăn 3-5g sản phẩm PROSEF cho ăn ngày 2 cữ liên tục trong 3 ngày. Cữ còn lại dùng sản phẩm B-PRO VÀ MAXTA-1 cho ăn để hỗ trợ ruột và gan cho tôm. trộn thêm sản phẩm FIRMAC nhằm hỗ trợ cho tôm tái tạo lại tế bào niêm mạc, mao mạch thành ruột giúp tốm phục hồi nhành khi bị tổn thương.

Diệt khuẩn nước định kỳ bằng KILL VIO 1 HOẶC DUCK hoặc LI-DINE để tiêu diệt vi khuẩn bên ngoài nhằm diệt các loại khuẩn và nấm mốc, ký sinh trùng hay sán ở trong nước hay đáy ao.

ĐỊNH KỲ sử dụng các lọaị vi sinh như SUNLIGHT, BIOPOND, CLEAN UP, VIVA UP, SUNHOUSE, SB 400 để tạo môi trường thông thoáng, đáy sạch không có khí độc, cắt giảm các loại tảo độc,tạo màu nước trà thích hợp cho tôm, cạnh tranh với hại khuẩn không cho hại khuẩn có cơ hội phát triển và gây ra bệnh cho tôm.

–         

Cho ăn lượng thức ăn theo nhiệt độ nước: Khi nhiệt độ nước tăng cao > 32^oC, tôm thường ăn nhiều hơn nhưng thời gian thức ăn đi qua hệ thống tiêu hóa rất ngắn làm tăng lượng chất thải trong ao. Nhiệt độ cao cũng làm vi khuẩn phát triển nhanh hơn. Do vậy, khi nhiệt độ nước tăng cao, không tăng lượng thức ăn theo cách kiểm tra nhá thông thường.

–         

Bổ sung đầy đủ các chất tăng cường sức khỏe của tôm như vitamin và khoáng chất thiết yếu

–          Bảo quản tốt và kiểm tra hạn dùng của thức ăn, độ ẩm, nấm mốc.

–          Kiểm soát tốt các loài tảo độc, độ kiềm trong ao.

–          Luôn duy trì cân bằng hệ vi khuẩn có lợi trong ao bằng việc bổ sung thường xuyên vi sinh và duy trì hàm lượng ôxy lớn hơn 5 ppm.